Droge stof (DS)
Droge stof, gemeten in plantmateriaal en uitgedrukt in g/kg, drukt uit welk percentage van het plantmonster bestaat uit droog plantmateriaal. Alle gemeten voedingsstoffen in plantmateriaal op het rapport worden omgerekend naar hoeveelheid per eenheid droge stof.
Het droge stof gehalte vormt de basis voor alle andere kengetallen en de voederwaardewaardering; deze worden namelijk per kilogram droge stof (ds) weergegeven. Op deze manier zijn ze gemakkelijk te vergelijken en onafhankelijk van het vochtgehalte.
De eerste laboratoriumbepaling die wordt uitgevoerd bij voedermonsters is de droge stof analyse. Bij binnenkomst wordt een vaste hoeveelheid monster ingewogen en daarna een nacht (>4 uur) gedroogd in een vacuümdroogstoof bij 70-80oC. Het gewicht dat over blijft is de droge stof van het monster. Bij deze methode is de temperatuur voldoende laag, zodat de aanwezige suikers niet verbranden.
Wanneer het monster een kleine hoeveelheid suikers bevat (<4-5%) dan kan de ‘normale’ droogmethode gebruikt: een vaste hoeveelheid monster wordt gedroogd in een droogstoof bij 103oC tot een constant gewicht (> 4 uur).
Kuilvoer
Het droge stof gehalte is bepalend voor de kwaliteit van kuilvoer. Bij graskuil ligt het optimum tussen de 35 en 45%, bij snijmaïs is dit tussen de 34 en 38%, afhankelijk van overige factoren zoals wel/niet/kwaliteit van hakselen, verdichting, suikergehalte etc.
Enkele voorbeelden van droge stof gehalten in kuilvoer (CVB 2011):
| Product | Droge stof niveau |
| Gras kuil | 30 - 50% |
| Mais kuil | 30 - 40% |
| Stro | 83 - 86% |
| CCM kuil | 50 – 65% |
| Vers gras | 15 – 17% |
| Aardappelvezels | 14 – 16% |
| Bierbostel | 22 – 26% |
- Te laag droge stof gehalte: meer kans op perssap- en conserveringsverliezen. Een toevoegmiddel is gewenst.
- Te hoog droge stof gehalte: meer kans op broei bij uitkuilen, met name bij een lage voersnelheid. Een toevoegmiddel is gewenst.
- Een droge stof gehalte van ongeveer 36% in snijmaïskuil geeft de maximale benutbare voederwaarde-opbrengst. Daarnaast zal zowel het zetmeelgehalte als de bestendigheid van het zetmeel hoger liggen. De smakelijkheid kan juist iets afnemen bij drogere snijmaiskuil, afhankelijk van het totale rantsoen.
Voederwaarde paard
Elk ruwvoer product bevat een bepaalde hoeveelheid water. Als je het water uit het product haalt, houd je het drogestofgehalte van het product over. Voor een goede vergelijking tussen verschillende producten is het belangrijk om het drogestofgehalte van het product te kennen. Vers gras heeft bijvoorbeeld een drogestofgehalte rond de 18%, en voordroog hooi heeft een drogestofgehalte rond de 65-75% terwijl hooi een rogestofgehalte rond de 85% heeft. Dit betekent dat het paard 4 keer meer vers gras dan hooi moet eten om hetzelfde drogestofgehalte te krijgen om aan de basisbehoeften van het paard te voldoen.
Grondstoffen
Bij mengvoedergrondstoffen ligt het droge stof gehalte over het algemeen tussen de 85 en 99%; een mengvoer bevat rond de 88% droge stof. Een lager gehalte geeft een hogere kans op schimmels en beperkt de houdbaarheid van het voer. Wanneer het droge stof gehalte van grondstoffen te laag is, moet eerst worden gedroogd of een zuur worden toegevoegd.