Eurofins Agro analyseert voederwaarde nieuwe gewassen
13 december 2023 - Veehouderij
Sorghum, voederbieten, luzerne en kruidenrijk gras winnen aan populariteit in de veeteelt. Eurofins Agro analyseert ook de voederwaardes voor deze gewassen, wat belangrijk is gezien de variatie in voederwaarde en mineralensamenstelling binnen deze gewassen. Soms kan de VEM echter wat tegenvallen, hoewel de koeien er in de praktijk goed op presteren. Waar komt dit door en hoe moet u als veehouder hiermee omgaan?
Hoewel gras en maïs nog steeds de belangrijkste gewassen zijn in de melkveehouderij, winnen andere voedergewassen terrein. Voederbieten worden gewaardeerd vanwege hun hoge opbrengstpotentieel, sorghum biedt een alternatief voor maïs vanwege de droogtetolerantie, en luzerne en kruidenrijk gras worden interessant als eiwitgewassen binnen het GLB-beleid.
Voederbieten en sorghum
Voederbieten en sorghum zijn voornamelijk energiegewassen, maar ze verschillen in eigenschappen. Voederbieten bevatten naast suiker ook pectines, wat de melkproductie en de vet- en eiwitgehaltes in de melk stimuleert. Sorghum, een tropisch gewas zonder kolf, heeft een diverse voederwaarde die varieert van nog geen 700 tot bijna 1.000 VEM per kilo droge stof. Deze variatie wordt voornamelijk beïnvloed door het aandeel zetmeel en lignine.
Luzerne en kruidenrijk gras
Luzerne, wereldwijd veel ingezet, bevat veel ruw eiwit en ruwe celstof. De gemiddelde VEM ligt rond de 700 per kilo droge stof. Kruidenrijk gras, een combinatie van grassen en kruiden, heeft een specifieke samenstelling die de nutriënten en voederwaarde beïnvloedt. Kruiden dragen bij aan een gunstig aminozuurpatroon en de gezondheid van de koe.
Tegenvallende VEM
Eurofins Agro krijgt regelmatig vragen over de betrouwbaarheid van de voederwaarde-analyse van deze 'nieuwe' gewassen. Vooral de VEM van sorghum, luzerne en kruidenrijk gras blijkt soms tegen te vallen, terwijl de koeien er in de praktijk goed op presteren. Antoon Jacobs, Product Manager Forage bij Eurofins Agro, legt uit waarom. "De voederwaardeberekening op basis van VEM is ooit ontwikkeld volgens een specifiek systeem, voornamelijk gebaseerd op gras en snijmaïs. Met de opkomst van enkele 'nieuwe' gewassen moet de voederwaarde nu anders worden bekeken." Jacobs benadrukt dat de geanalyseerde voederwaarden van deze gewassen eigenlijk correct zijn. Ondanks eventuele tegenvallende VEM-waarden, hebben deze gewassen wel degelijk toegevoegde waarde. "Ze hebben zeker een gunstige invloed op de rantsoenen en kunnen zelfs de prestaties van de koeien verbeteren. Bij kruidenrijk gras bijvoorbeeld bevatten de kruiden extra mineralen en sporenelementen, wat de gezondheid van de koeien ten goede komt."
Invloed van ruw as op VEM
Een andere factor die de voederwaardeanalyse negatief kan beïnvloeden, is het gehalte ruw as. Bij voederbieten kan een hoog gehalte ruw as door aanklevende gronddeeltjes leiden tot een lagere voederwaarde. Maar ruw as bestaat niet alleen uit grond, legt Jacobs uit: "Ook mineralen en sporenelementen dragen bij aan het ruwasgehalte. Dit is vooral merkbaar bij luzerne en kruidenrijk gras, waar kruiden tot wel 3,5 keer meer mineralen bevatten dan gewoon gras." Jacobs adviseert om bij 'nieuwe' gewassen niet alleen naar de VEM te kijken. "Let ook op andere parameters zoals de VCOS, celwanden, DVE en OEB. Bepaal je voerstrategie op basis van de onderlinge verhoudingen tussen deze parameters." Aangezien kruidenrijk gras steeds meer deel gaat uitmaken van de rantsoenen, heeft Eurofins Agro een vuistregel opgesteld om de VEM te corrigeren voor het gehalte (extra) ruw as van kruidenrijk gras.
| VC-os (%) | VEM-correctie/per 10g ruw as |
| 70-75 | 11 |
| 75-80 | 12 |
| 80-85 | 13 |
| >85 | 14 |
Tabel 1: VEM-correctie per 10 gram ruw as
| Voorjaar | Zomer | Najaar | |
| Vers gras | 90 | 100 | 115 |
| Gras ingekuild | 95 | 105 | 130 |
Tabel 2: Gemiddelde ruw as gehaltes (g/kg ds) van gangbaar gras
|
Rekenvoorbeeld Kruidenrijk gras ingekuild (zomer) met een ruw as gehalte van 133 g/kg ds, een VCOS van 76,3% en een VEM van 894. Dit ruwvoer valt in de categorie van VCOS 75-80 en heeft dus een VEM correctie van 12 per 10 g/kg (zie tabel 1). Dit betekent dan het volgende: |
