Mycotoxinen in maiskuilen
13 oktober 2023
Na een seizoen met veel neerslag is het risico op de aanwezigheid van schimmelgifstoffen in de kuil, bekend als mycotoxinen, aanzienlijk. Deze stoffen worden vaak niet gedetecteerd, maar kunnen aanzienlijke schade aanrichten aan de gezondheid van het vee. Indien er twijfel bestaat, is het aan te raden de kuil extra te laten onderzoeken op mycotoxinen.
Jaarlijks ontvangt Eurofins tal van vragen over schimmels en broei in de kuilen, en nog vaker zijn er zorgen over diverse onverklaarbare gezondheids- en productieproblemen bij melkvee. Eén van de potentiële oorzaken waar men naar op zoek gaat, zijn mycotoxinen, bekend om hun schadelijke invloed op het metabolisme.
Mogelijke gevolgen mycotoxinen
Mycotoxinen zijn gifstoffen die worden geproduceerd door diverse schimmels die voorkomen op voedergewassen, met name op maïs en andere granen. Zowel op het veld als tijdens de opslag kunnen deze schimmels groeien en toxines vormen die de gezondheid en productie van het vee bedreigen. Vaak manifesteren deze problemen zich sluipend, met symptomen zoals verminderde voeropname, verminderde melkproductie, lagere weerstand en verminderde vruchtbaarheid.
Overmatige neerslag
Het risico op schimmelgroei, en bijgevolg mycotoxinen, neemt toe bij stressvolle omstandigheden voor het gewas, zoals langdurige droogte, nachtvorst of juist wateroverlast door overmatige neerslag. Deze omstandigheden maken de plant vatbaarder voor schimmels en dus ook voor mycotoxinen.
Het groeiseizoen van 2023 werd gekenmerkt door overwegend vochtige omstandigheden, met een bijzonder nat voorjaar en veel neerslag in de zomermaanden juli en augustus. Deze natte periode bemoeilijkte niet alleen het inzaaien, maar bood ook een gunstige omgeving voor schimmelgroei, met name bij hoge temperaturen. Aangezien mycotoxinen zelf onzichtbaar, geur- en smaakloos zijn, kan zelfs een ogenschijnlijk gezonde ruwvoerkuil aanzienlijke hoeveelheden mycotoxinen bevatten. Eenmaal gevormde toxines blijven aanwezig, dus preventie is in dit geval beter dan genezing.
Veldschimmels en mycotoxinen
Schimmels van het geslacht Fusarium op het veld produceren onder andere veelvoorkomende mycotoxinen zoals deoxynivalenol (DON), zearalenon (ZEA), fumonisine en T-2/HT-2. Opslagschimmels van het geslacht Aspergillus en Penicillium produceren onder andere ochratoxine A en aflatoxines.
Preventie
Een adequaat beheer van het inkuilproces kan de groei van schimmels en dus van mycotoxinen beperken. Dit omvat maatregelen zoals zorgvuldig werken, grondig aanrijden/verdichten van de kuil, het gebruik van inkuilmiddelen met broeiremmende eigenschappen, en het snel en luchtdicht afsluiten van de kuil.
Tijdens het voeren kunnen ook maatregelen worden genomen om broei en schimmelvorming tegen te gaan, zoals een constante voersnelheid, het schoon en recht houden van het snijvlak, het handhaven van voldoende druk op het snijvlak, en het verwijderen van zichtbaar beschimmelde delen.
Indien mycotoxinen worden aangetroffen, kunnen mycotoxinebinders worden ingezet om de opname van deze gifstoffen in het spijsverteringsstelsel van dieren te verminderen.
Aanvullende analyse
Bij twijfel over de kwaliteit van de kuil is het raadzaam om een aanvullende analyse aan te vragen. Eurofins kan de genoemde mycotoxinen analyseren in alle voedergewassen.
