Bekalk nu het nog kan
1 februari 2024 - Akkerbouw - Veehouderij
De wintermaanden zijn bij uitstek geschikt om de bodemgezondheid op orde te brengen. Het verslag van BemestingsWijzer geeft inzicht in welke maatregelen wenselijk zijn. Een bekalking kan nu nog plaatsvinden voordat het gewas begint te groeien. Let wel: bij kalkgiften in het voorjaar moet er met mate worden bekalkt!
Als de pH van de bodem niet optimaal is of als de CEC niet in orde is, kan bekalking uitkomst bieden. Omdat er nauwelijks of geen regen wordt verwacht in de komende week, is het nu het juiste moment hiervoor. De kalk of gips kan, als het regent, nog oplossen en inwerken voordat het seizoen begint.
pH
De pH bepaalt voor een groot deel het chemisch evenwicht in de bodem. De pH is daarmee belangrijk voor de beschikbaarheid van voedingsstoffen voor de plant. Globaal geldt hoe lager de pH, hoe hoger de beschikbaarheid van ijzer, koper en zink. Maar ook van de schadelijke elementen voor het gewas , zoals met name cadmium en aluminium, komen vrij.
Verder is de pH ook belangrijk voor de structuur van de bodem van met name kleigronden en betekent een hogere pH een hogere (effectieve) CEC. Ofwel: bij een hogere pH wordt de opbrengstpotentie van een perceel verhoogd.
De optimale pH ligt voor voor alle gewassen, op enkele zuurminnende gewassen na, boven de 5. Hoe hoger de pH, hoe hoger de CEC.
CEC
CEC staat voor Cation Exchange Capacity, ofwel de kationenuitwisselingscapaciteit. Dit is de capaciteit van een bodem om positief geladen ionen te binden en uit te wisselen met de bodemoplossing.
De CEC wordt gevormd door de kleimineralen en organische stof, samen het kleihumuscomplex dat een negatief geladen oppervlak heeft. Dit negatieve oppervlak trekt positief geladen ionen aan, zoals de nutriënten calcium (Ca2+), magnesium (Mg2+), kalium (K+) en natrium (Na+). Aan het CEC kunnen echter ook aluminium (Al3+) en waterstof H+ worden gebonden. Deze positief geladen ionen verdringen dan de nuttige nutriënten. De bezetting van de CEC met nuttige nutriënten is een maat voor de bodemvruchtbaarheid.
Kalk of gips
Als de pH en/of CEC niet in orde zijn, is bekalken in de wintermaanden een goede maatregel. De keuze voor kalk of gips hangt met name af van de pH van de bodem:
- pH lager dan 7: kies voor kalk
- pH hoger dan 7: kies voor gips, om de calcium-en of magnesiumvoorraad aan de CEC te optimaliseren, niet om de pH verder te verhogen!
Kalkmeststoffen verhogen de pH doordat het carbonaat ervoor zorgt dat de waterstofionen (H+) worden geneutraliseerd. Bovendien vergroot kalk de CEC en heeft het toevoegen van kalk ook een positief effect op de plantbeschikbare hoeveelheid van de sporenelementen Silicium (Si), Selenium (Se) en Molybdeen (Mo), en op de bodemstructuur.
Bij een pH hoger dan 7 is het veelal beter om gips uit te rijden. Gips bestaat uit calciumsulfaat. Doordat er geen carbonaten in gips zitten, wordt de pH niet verhoogd. Toch draagt toediening bij aan het binden van meer calcium en magnesium aan de CEC en verbetert het de CEC-bezetting.
Let bij het gebruik van gips trouwens wel op de hoeveelheid zwavel die wordt aangebracht. Gips bestaat voor 35-45% uit SO3. Per ton gips wordt hiermee ongeveer 400 kg SO3 (160 kg S) aangebracht. Als er veel gips wordt gestrooid, kan de zwavelbehoefte van het gewas ruimschoots worden overschreden.
CEC staat voor Cation Exchange Capacity, ofwel de kationenuitwisselingscapaciteit. Dit is de capaciteit van een bodem om positief geladen ionen te binden en uit te wisselen met de bodemoplossing.
De CEC wordt gevormd door de kleimineralen en organische stof, samen het kleihumuscomplex dat een negatief geladen oppervlak heeft. Dit negatieve oppervlak trekt positief geladen ionen aan, zoals de nutriënten calcium (Ca2+), magnesium (Mg2+), kalium (K+) en natrium (Na+). Aan het CEC kunnen echter ook aluminium (Al3+) en waterstof H+ worden gebonden. Deze positief geladen ionen verdringen dan de nuttige nutriënten. De bezetting van de CEC met nuttige nutriënten is een maat voor de bodemvruchtbaarheid.
Kalk of gips
Als de pH en/of CEC niet in orde zijn, is bekalken in de wintermaanden een goede maatregel. De keuze voor kalk of gips hangt met name af van de pH van de bodem:
- pH lager dan 7: kies voor kalk
- pH hoger dan 7: kies voor gips, om de calcium-en of magnesiumvoorraad aan de CEC te optimaliseren, niet om de pH verder te verhogen!
Kalkmeststoffen verhogen de pH doordat het carbonaat ervoor zorgt dat de waterstofionen (H+) worden geneutraliseerd. Bovendien vergroot kalk de CEC en heeft het toevoegen van kalk ook een positief effect op de plantbeschikbare hoeveelheid van de sporenelementen Silicium (Si), Selenium (Se) en Molybdeen (Mo), en op de bodemstructuur.
Bij een pH hoger dan 7 is het veelal beter om gips uit te rijden. Gips bestaat uit calciumsulfaat. Doordat er geen carbonaten in gips zitten, wordt de pH niet verhoogd. Toch draagt toediening bij aan het binden van meer calcium en magnesium aan de CEC en verbetert het de CEC-bezetting.
Let bij het gebruik van gips trouwens wel op de hoeveelheid zwavel die wordt aangebracht. Gips bestaat voor 35-45% uit SO3. Per ton gips wordt hiermee ongeveer 400 kg SO3 (160 kg S) aangebracht. Als er veel gips wordt gestrooid, kan de zwavelbehoefte van het gewas ruimschoots worden overschreden.
