Wat doen regen en inundatie met aaltjes in de bodem?
3 augustus 2023 - Akkerbouw - Veehouderij
Het regent veel de laatste dagen. Wat doet dat eigenlijk met de plantparasitaire aaltjes in de bodem? En wat is het verschil tussen het effect van veel neerslag en het onderwater zetten (inundatie) op de aaltjespopulatie? Na zo’n zomer als deze, wil je graag weten hoe het staat met de aaltjes.
Het is typisch Nederlands weer, zeggen de weermannen. Misschien is het wat koud voor de tijd van het jaar, maar de regenval van de afgelopen dagen is niet helemaal ongebruikelijk. En het neerslagtekort dat in juni is ontstaan is nog niet op alle plekken in Nederland aangevuld. Toch is het goed om eens stil te staan bij de vraag: Hoe verhoudt de regen zich tot de verspreiding van plant parasitaire aaltjes? Natasja Poot, Senior Productmanager Bodemgezondheid zet het op een rij:
Vocht en overleving van aaltjes
Aaltjes zijn waterdieren en leven in de waterfilmpjes rondom gronddeeltjes. Aaltjes gedijen over het algemeen beter in vochtige omgevingen. Door voldoende vocht in de grond kunnen aaltjes vrijer bewegen, nieuwe waardplanten vinden en eitjes leggen.
Bodemvocht en gezondheid van waardplanten
Veel regenval kan leiden tot meer bodemvocht, wat de groei en gezondheid van waardplanten kan bevorderen. Gezonde planten kunnen grotere aaltjespopulaties ondersteunen, omdat ze een continue voedselbron vormen voor de aaltjes.
Wortelinfectie en -verspreiding
Overmatige regenval en natte bodems kunnen ook de beweging en verspreiding van nematoden naar nieuwe gebieden vergemakkelijken. Aaltjes bewegen zich door de bodemwaterfilms en kunnen door waterstromen sneller over korte afstanden worden verplaatst.
Verspreiding stengel- en bladaaltjes
Stengelaaltjes (Ditylenchus) en bladaaltjes (Aphelenchoides) leven, wanneer er een waardplant aanwezig is, bovengronds en kunnen makkelijk verspreid worden naar andere planten door opspattend water. De meeste gewassen staan op dit moment vrij dicht op elkaar waardoor een besmette plek zich snel kan uitbreiden.
Anderzijds kan hevige of langdurige regenval ook nadelige effecten hebben op aaltjespopulaties. In the natte bodems kan de beschikbaarheid van zuurstof minder zijn, wat de overleving en voortplanting van aaltjes negatief kan beïnvloeden. Het is echter niet zo dat een perceel waar tijdelijk plassen op staan altijd hetzelfde effect heeft als inundatie.
Inundatie
Bij inundatie, een vorm van biologische grondontsmetting, wordt door het onder water zetten van de grond de zuurstoftoevoer afgesneden waardoor deze uiteindelijk zuurstofloos wordt. Naast water hebben aaltjes ook zuurstof nodig waardoor deze worden bestreden. Het effect van inundatie verschilt per aaltjesgroep en is sterk afhankelijk van de duur en bodemtemperatuur. Alhoewel de bodemtemperatuur in de zomer hoog genoeg is zullen de meeste plekken in de percelen niet lang genoeg onder water staan. Voor de meeste plant-parasitaire aaltjes is 8-12 weken nodig om een goed bestrijdingseffect te hebben. Ditylenchus destructor en vrijlevende wortelaaltjes (Trichodoridae) worden niet of minder goed bestreden door inundatie.
Voer aaltjesonderzoek uit
Aaltjesonderzoek geeft inzicht in de aaltjespopulatlie. Bemonster valplekken wanneer er tijdens het seizoen schade zichtbaar is. Neem monsters aan de rand van de valplek en stuur ook wortelmateriaal in en laat incubatie uitvoeren. Het is dan wel beter even te wachten tot de bodem wat minder nat is en er geen water meer staat! Anders is het beste tijdstip een aantal weken na de oogst van het gewas. De aaltjespopulaties zijn dan nog hoog waardoor de pakkans hoger is.
Lees ook: Vorm valplek en wortelontwikkeling geven info over aaltjes
