Stikstofleverend vermogen graslanden varieert sterk
21 september 2023 - Veehouderij
Gras heeft voldoende stikstof nodig om te kunnen groeien én om eiwitten te kunnen aanmaken. De bodem moet daarvoor stikstof leveren. Uit onderzoek met BemestingsWijzer blijkt dat er een grote variatie bestaat in stikstofgehaltes tussen verschillende graslandpercelen. Het is zaak om daarmee bij de bemesting rekening te houden. Het verslag van BemestingsWijzer geeft daarvoor een gericht advies verdeeld over de snedes gedurende het jaar.
BemestingsWijzer is het complete grondonderzoek van Eurofins dat een beeld geeft van de totale bodemgezondheid. Chemische, fysische en biologische karakteristieken van de bodem worden gemeten. Verschillende fracties van bodemnutriënten worden bepaald zodat er inzicht ontstaat in de beschikbaarheid voor het gewas. Ook worden eigenschappen zoals de CEC, textuur, pF-curve en het bodemleven in kaart gebracht.
Case study stikstof
Eurofins voerde een casestudy uit om te onderzoeken hoe effectief BemestingsWijzer is in het meten van het gedrag van stikstof in de bodem in graslanden. Er werden daarvoor tien graslandpercelen in Nederland geselecteerd waarin bodemvruchtbaarheid, bemesting, grasopbrengst en graskwaliteit zijn gemonitord in 2020, 2021 en 2022. Er blijken grote verschillen in de bodemkarakteristieken van de tien graslandpercelen te zijn, zie tabel 1. De kleigehaltes varieerden bijvoorbeeld tussen 1% en 41% en die van organische stof tussen 2.6% en 51.9%.
Tabel 1. Bodemkarakteristieken van tien Nederlandse graslanden in 2020, 2021 en 2022. Bron: Eurofins 2023
|
|
Eenheid |
Minimum |
Mediaan |
Maximum |
|
Klei |
% |
1 |
18 |
41 |
|
Silt |
% |
7 |
23 |
49 |
|
Zand |
% |
0 |
32 |
90 |
|
Koolzure kalk |
% |
0.2 |
0.8 |
7.8 |
|
Organische stof |
% |
2.6 |
5.2 |
51.9 |
|
Stikstof totaal |
mg N/kg |
1 200 |
2 455 |
22 660 |
|
C/N-ratio ** |
- |
9 |
11 |
17 |
|
NLV *** |
kg N / ha |
80 |
138 |
250 |
|
Microbiele activiteit |
mg N/kg |
33 |
84 |
619 |
* Koolstof/Stikstof-ratio
** Stikstofleverend vermogen
De meeste stikstof in de bodem, ongeveer 99%, is onderdeel van organische stof. Deze organische stikstof is niet opneembaar voor planten, maar moet door het bodemleven worden omgezet in minerale stikstof, bijvoorbeeld nitraat, voordat het kan worden opgenomen door grassen en andere planten. De kwaliteit van de organische stof speelt in dit proces een sleutelrol. Deze wordt bepaald via de C/N-ratio. Hoe hoger de C/N-ratio hoe stabieler de organische stof en hoe langzamer er stikstof vrijkomt.
Aanvullend wordt daarom in BemestingsWijzer ook gekeken naar de (micro)organismen in de bodem. Deze spelen een belangrijke rol in de beschikbaarheid van stikstof. Grote en kleine organismen verteren de organische stof en dat resulteert in het vrijkomen van minerale stikstof.
Grote variatie in bodemeigenschappen
Uit het onderzoek blijkt dat er een grote variatie in het totaal stikstofgehalte tussen de geselecteerde graslandpercelen bestaat. De laagste hoeveelheid totale stikstof was 1.200 kg per hectare, wat bijna 20 keer lager is dan de grootste vondst totale stikstof van 22.660 kg per hectare.
Totale stikstof in de bodem en organische stof hebben een sterke relatie in bijne elke bodem (Figuur 1). Stikstofleverend vermogen wordt berekend in elke BemestingsWijzer op basis van C/N-ratio, totale stikstof en andere bodemkarakteristieken. Stikstofleverend vermogen is de hoeveelheid stikstof die wordt verwacht vrij te komen gedurende het groeiseizoen. In BemestingsWijzer hanteert Eurofins voor de berekening een maximaal naleverend vermogen van 250 kg stikstof per hectare (Figuur 1).
Figuur 1. De relatie tussen totale stikstof (mg N/kg) en organische stof (%) (links) en tussen stikstofleverend vermogen (kg N/ha) en totale stikstof (mg N/kg) (rechts) in bodems van grasland. Metingen zijn gedaan in 2020, 2021 en 2022. Bron: Eurofins 2023
Advies op basis van BemestingsWijzer
Bodems met lage stikstofwaarden, én een laag stikstofleverend vermogen, hebben meer bemesting nodig om een vergelijkbare oogst te halen ten opzichte van bodems met hogere stikstofgehaltes. In BemestingsWijzer meet Eurofins het stikstofgehalte en wordt naleverend vermogen vermeld. Op basis hiervan wordt een advies gegeven dat rekening houdt met oogst, stikstofgehalte in het gras en begrazingssysteem. Het bemestingsadvies wordt verdeeld over verschillende snedes in het jaar.
