Optimaal bemesten in NV-gebieden

Optimaal bemesten in NV-gebieden

4 april 2025 - Akkerbouw

De Eurofins Agro bemestingsverslagen geven een optimaal landbouwkundig advies. Hoe is dat echter te rijmen met de lagere bemestingsnorm die in de NV-gebieden wordt vereist? Het 4J-principe kan daarbij helpen; kies de juiste meststof, de juiste hoeveelheid, de juiste plaats en het juiste moment van het toedienen van de meststof. De analysepakketten Teelt en BijmestMonitor maken het mogelijk om te werken volgens de 4J's.

Van een teler wordt tegenwoordig steeds meer vakmanschap vereist. Want er zijn steeds meer regels waarmee rekening moet worden gehouden. Een van de meest ingrijpende regels betreft de gevolgen van de ligging van een perceel in een met nutriënten verontreinigd gebied (NV) gebied). In deze gebieden zit te veel stikstof en/of fosfaat in het water en zijn er extra regels opgesteld om de waterkwaliteit te verbeteren. Zo geldt er in NV-gebieden een lagere stikstofgebruiksnorm. In 2025 is de norm 20% lager dan in de rest van Nederland. RVO heeft op een kaart aangegeven waar de NV-gebieden liggen (zie figuur 1).

Figuur 1: Ligging van de nutriëntverontreinigde gebieden volgens RVO (data mei 2024)

Uit de kaart van RVO blijkt dat heel veel percelen in een NV-gebied liggen en dus te maken krijgen met de beperking van de stikstofgift. Alhoewel er veel stikstof in de lucht zit, kan de plant deze niet gebruiken. Alleen vlinderbloemigen zoals bijvoorbeeld klaver of luzerne kunnen stikstof uit de lucht binden. Vlinderbloemigen hoeven dan ook niet met stikstof bemest te worden. Planten nemen NO3- en NH4+ op uit de grond en die moet dus daar aanwezig zijn.

Belang van stikstof

In de plant is stikstof een belangrijk nutriënt. Het zorgt voor een snelle groei en donkergroenkleuring van het gewas. Stikstof is een onderdeel van eiwitten, DNA, enzymen, bladgroen en groeihormonen. Een gebrek aan stikstof uit zich in een verminderde groei en een licht groen tot geelkleuring van het gewas. In het gewas kan stikstof verplaatst worden; het kan vanuit oudere bladeren verplaats worden naar jonge blad. Gebreksverschijnselen zie je dan ook vaak het eerst in de oudere bladeren.

Een te hoge opname aan stikstof geeft een te snelle groei, met als gevolg een minder stevig gewas dat gemakkelijk aangetast/beschadigd kan worden door schimmels en/of bacteriën en/of door weersomstandigheden (storm of heftige regenval).

Het 4J-principe

Op de Eurofins Agro bemestingsverslagen krijgt u een optimaal landbouwkundig advies. Hoe kan u dat nu het beste rijmen met een lagere bemestingsnorm? We komen dan uit bij het principe van de 4-J’s:

Geef dus de stikstof op het juiste moment van groei in de juiste hoeveelheid en op het juiste moment (vooral tijdens de groei van het gewas).

Maar vergeet ook de andere nutriënten niet. Denk hierbij aan de ton van Liebig. Het nutriënt dat het minst aanwezig is, bepaalt in de ton de hoogte van het waterniveau. Voor het gewas geldt dat naast stikstof de andere nutriënten net zo belangrijk zijn! Ook deze moeten in voldoende hoeveelheden aanwezig zijn, zodat zij niet de groei van het gewas beperken. Het pakket Teelt aan het begin van de teelt geeft u inzicht in welke hoeveelheden essentiële nutriënten aanwezig zijn. Gecombineerd met de voorraden in de bodem (gemeten in bijvoorbeeld de Bemestingswijzer) geeft het pakket Teelt u een nauwkeuriger advies voor de teelt die u dit jaar gaat uitvoeren.

Figuur 2: Het tonnetje van Liebig. De opbrengst van het gewas wordt bepaald door het nutrient dat te weinig aanwezig is.

Gedurende de teelt kunt u de groei van het gewas en de nutriëntenstatus van uw grond checken met een BijmestMonitor. Hierbij wordt zowel de grond als het daarop staande gewas geanalyseerd. Door de combinatie van een gewas- en een bodemmeting krijgt u inzicht in hoe het gewas erbij staat en of er de nutriëntenstatus in de bodem goed genoeg is om het gewas gedurende de resterende groeitijd voldoende nutriënten te voorzien.

Welk onderzoek wanneer?

De volgende handvatten kunnen u bijstaan bij het realiseren van een optimaal groei van het gewas en uiteindelijk een optimale opbrengst:

  1. Bepaal voor de teelt wat er nog in de grond zit; het pakket Teelt, eventueel in combinatie met een al eerder genomen Bemestingswijzer of Bodem, geeft inzicht.
  2. Bemest in fases (niet alles tegelijk).
  3. Meet tijdens de teelt wat er nog aan nutriënten beschikbaar is en bemest waar nodig (met de juiste hoeveelheden). Gebruik hiervoor BijmestMonitor.

Bestel