Nmin onvoorspelbaar na bijzonder groeiseizoen
2 oktober 2024
Dit teeltjaar was in vele opzichten bijzonder. Het natte voorseizoen en het warme naseizoen zorgden voor menige uitdaging. Met name stikstof (N) vraagt extra aandacht in het naseizoen. Het kan goed zijn dat er veel stikstof gaat vrijkomen na de oogst van bijvoorbeeld aardappelen. Zorg dat het verlies minimaal is door zo snel mogelijk de volgende teelt te starten.
Eurofins heeft de minerale stikstofcijfers (Nmin) op een rijtje gezet. Daaruit blijkt dat de gemiddelde hoeveelheid stikstof in de bovenste laag van de grond (0-30) gedurende het hele groeiseizoen van 2024 een stuk lager heeft gelegen dan afgelopen jaar (zie Figuur 1) en er is waarschijnlijk niet minder bemest dan een jaar eerder. Het is daarom van belang om de rest van het jaar een vinger aan de pols te houden wat betreft de bemestingstoestand van de bodem.
Figuur 1: Minerale stikstof in mg N/l, weekgemiddelden 2023 en 2024 op zowel bouwland als grasland gemeten in Nederlandse bodems (0-30 cm). Bron: Eurofins 2024
Mineralisatie
Nu het groeiseizoen tot een einde komt, is het interessant om na te gaan wat er in de bodem is gebeurd. Heeft er veel mineralisatie plaats gevonden? Er was in het begin van het groeiseizoen veel neerslag met als gevolg lage stikstofgehaltes in de bodem. In de maanden mei, juni en juli (week 18 tot 31) is de gemeten stikstof in de bodem in 2024 lager dan in 2023. Dat is juist het moment dat er veel opname van stikstof is door het gewas.
De opname van stikstof door bijvoorbeeld aardappelen (Figuur 2) lag aan het begin van het seizoen duidelijk lager dit jaar dan 2023. Lagere opname van nutriënten is ook zichtbaar in het verse gras in het voorjaar van 2024 (zie Zomerkuilen 2024). Vanaf week 25 (midden juni) lijken de stikstofgehaltes in het aardappelblad voor beide jaren vergelijkbaar te worden. Opvallend is dat de verschillen in de stikstof in het blad minder groot zijn dan je op basis van de metingen in de bodem zou verwachten. In een warme en vochtige bodem verwacht je hoge mineralisatie en dus veel vrijgekomen van stikstof. Blijkbaar is de stikstof, die via mineralisatie in de bodem is vrijgekomen, direct opgenomen door het gewas. Daarnaast begon het teeltseizoen in 2024 voor veel gewassen laat. Het late poten van bijvoorbeeld aardappelen verklaart de verschillen in het aardappelblad verklaren.
Figuur 2: Stikstofgehalte in aardappelloof in mg N/kg droge stof (DS), weekgemiddelden 2023 en 2024. Bron: Eurofins 2024
Voorkom verlies stikstof
Na een warm naseizoen komt er ook nu weer veel vocht in de bodem. Daardoor lag in de eerste weken van september (week 36-37) het gemiddelde Nmin-gehalte in de bodem nog vrij hoog, maar wordt er daarna waarschijnlijk door de natte omstandigheden een lager stikstofgehalte gemeten dan rond deze tijd van vorig jaar.
Het kan zijn dat er na de oogst van bijvoorbeeld aardappelen nog veel stikstof gaat vrijkomen. Het is dan ook zaak om zo snel mogelijk de volgende teelt te starten zodat het verlies aan stikstof minimaal is. Het is daarbij aan te raden om na te gaan hoeveel minerale stikstof er nog in de bodem zit na de oogst.
