Van labmeting naar verslag met bulkdichtheid
1 oktober 2024 - Soil Carbon Check - BemestingsWijzer
De analyseresultaten op de BemestingsWijzer en op de CarbonCheck worden voor de bemonsteringsdiepte uitgedrukt in kg/ha. De metingen die het laboratorium uitvoert hebben echter veelal een resultaat in g/g of mg/g. Hoe rekent Eurofins labmetingen om naar de resultaten op het rapport?
Eurofins gebruiken voor deze berekening de bulkdichtheid van een grond. Met deze parameter is het mogelijk om het meetresultaat om te rekenen van g/g of mg/g naar kg/ha (zie voorbeeldberekening). Op de laatste pagina van de verslagen (bij de resultaten) wordt de bulkdichtheid van de betreffende bodem in kg/m3 vermeld. Maar wat is bulkdichtheid eigenlijk?
VOORBEELD BEREKENING
Omrekening van labmeting naar kg/ha zoals vermeld op de BemestingsWijzer
Stel je hebt een grondmonster van 0 tot 25 cm diepte; de gemeten hoeveelheid beschikbaar fosfaat is 5,8 mg/kg en de bulkdichtheid is 1.237 kg/m3
Het totale volume grond op een ha is dan 100*100 *0.25 = 2.500 m3
De hoeveelheid grond in dit volume is 1.237 *2.500 = 3.092.500 kg/ha
In 1 kg grond zit 5,8 mg beschikbaar fosfaat.
In 1 ha zit dan 5,8 mg/kg * 3.092.500 kg/ha = 17.936.500 mg/kg =17,9 kg P/ha
Wat is bulkdichtheid?
In een bodem bevat naast de minerale delen (klei, silt, zand, zouten) ook organische stof, water en lucht. Het water en de lucht zitten in de poriën. Een optimale bodem bestaat voor ongeveer 50% poriën en 50% uit minerale delen en organische stof (zie ook figuur 1).
Figuur 1. De verdeling van poriën en vaste delen in een volume grond.
De (droge) bulkdichtheid wordt gedefinieerd als het drooggewicht van hoeveelheid grond die in een bekend volume zit. Bulkdichtheid wordt dan ook uitgedrukt in g/cm3 of kg/m3. De bulkdichtheid varieert in het algemeen van 1,2 (kleigronden) tot 1,6 g/cm3 (zandgronden). Organische bodems kunnen een bulkdichtheid hebben van minder dan 1 g/cm3.
Foto: Monsternemer Albert Peterson aan het werk. Foto: Eurofins Agro 2024
Methoden om de bulkdichtheid van de bodem te bepalen
Er zijn verschillende methoden om de bulkdichtheid van de bodem te bepalen. De traditionele methode om de bulkdichtheid van een grond te bepalen is het nemen van onverstoorde monsters in ringen (met een bekend volume). De ringen zijn vaak 5 cm hoog en hebben vaak een inhoud van 100 cm3. Door het drooggewicht (105 oC) van de grond in de ring te bepalen, kan de bulkdichtheid worden berekend.
Een ander veel gebruikte methode is het berekenen van de bulkdichtheid met behulp van een formule. De formules zijn afgeleid van gemeten bodemparameters die zijn gerelateerd aan gemeten bulkdichtheden. De parameters die in deze formules worden gebruikt, zijn voornamelijk organische stof of organische koolstof, en textuurparameters zoals klei, zand, silt. Er zijn veel formules voor verschillende gronden afgeleid.
Om de bulkdichtheid te berekenen gebruikt Eurofins sinds september 2022 een formule, van J.M. Hollis et al. (2011). Zij hebben voor Europese cultuurgronden een formule voor het berekenen van de bulk dichtheid afgeleid. In deze formule wordt gebruik gemaakt van het percentage organische koolstof, percentage zand en percentage klei.
Validatie van de formule
Tegenwoordig kunnen we met de NIRs de bulkdichtheid meten. De referentiebepaling voor NIRs is deze formule van Hollis et al. uit 2011. Bij de resultaten op de laatste pagina van het verslag wordt deze gemeten bulkdichtheid vermeld.
Eurofins is bezig met het opzetten van een studie om op meerdere locaties de bulkdichtheid te meten. Door ongestoorde grondmonsters, met een vast volume, te nemen en daarna het totaal drooggewicht te meten en verschillende grondparameters te bepalen, willen we de nu gebruikte formule valideren.
